De oorzaak van PCOS

Wat is PCOS in het kort?

PCOS is een veel voorkomende aandoening bij vrouwen in hun vruchtbare jaren. Deze aandoening kan het beste worden gedefinieerd als een groep symptomen die gerelateerd zijn aan de zogenaamde anovulatie (afwezigheid van ovulatie) en een hoog niveau van androgenen (mannelijke hormonen). Bij dit syndroom krijgen de eierstokken wel een seintje van de hersenen om meerdere eicellen te laten groeien, maar niet om er één volledig te laten volgroeien en tot eisprong te laten komen.

Het belangrijkste symptoom van PCOS is daarom een onregelmatige menstruatie: een te late of geen menstruatie. Andere symptomen van PCOS zijn overmatige gezichts- en lichaamsbeharing (hirsutisme), acne, haaruitval, cysten op de eierstokken en onvruchtbaarheid. 

Androgenen zijn mannelijke hormonen, zoals testosteron, androstenedion en DHEAS. Het is normaal, goed juist, om een kleine hoeveelheid androgenen te hebben als vrouw. Je hebt ze namelijk nodig voor je stemming, libido en gezonde botten. Alleen een teveel aan androgenen veroorzaakt klachten, zoals acne en haaruitval op het hoofd.

 

PCOS en erfelijkheid

Ben je geboren met PCOS? Ja en nee.

Je kunt natuurlijk geboren worden met genen die de kans op het krijgen van PCOS vergroten. Je kunt bijvoorbeeld met de genen worden geboren die de communicatie tussen je hersenen en eierstokken beïnvloeden. Of met genen die de kans vergroten dat je minder gevoelig voor insuline wordt. Je kunt genen hebben die ervoor zorgen dat je eierstokken onder bepaalde omstandigheden te veel androgenen produceren. Die genen zijn wellicht voor je voorouders in tijden van stress of hongersnood gunstig geweest, maar voor jou en in je huidige leefomgeving (calorierijk en bewerkt voedsel, milieutoxines) niet.

Uiteindelijk bepalen je genen hoe gemakkelijk je kunt ovuleren en hoe groot de kans is dat je te veel androgenen aanmaakt. Maar de expressie van die genen en de functie van je eierstokken worden gelukkig bepaald door je huidige omgeving. Je hebt het helemaal zelf in de hand. Aanpassingen in je dieet, leefstijl en andere natuurlijke behandelingen kunnen de symptomen verlichten of helemaal elimineren!

 

PCOS oorzaak

Hoe kun je PCOS ontwikkelen? Laten we voor het antwoord op die vraag de verschillende soorten triggers, die PCOS in de hand werken, eens bekijken. Tijdens mijn 1-op-1 coachingstraject vind ik het belangrijk om eerst de trigger vast te stellen, omdat dit ook de soort behandeling van PCOS bij deze vrouw bepaald. Alle mogelijke PCOS oorzaken zijn over het algemeen terug te brengen naar 4 soorten triggers: insulineresistentie, laaggradige ontsteking, (Early Life) stress en PCOS na stoppen van de pil. Vaak is de oorzaak een combinatie van meerdere triggers.

 

Insulineresistentie

Insulineresistentie is veruit de meest voorkomende trigger van PCOS, namelijk in 70% van de gevallen. Als je insulineresistentie hebt, produceert je alvleesklier te veel insuline. Je hebt een hoge insulinespiegel in je bloed, ook wel metabool syndroom genoemd. Insuline is een hormoon dat een rol speelt bij het verlagen van de bloedsuikerspiegel, na het eten van koolhydraten, doordat het de glucoseopname in de cellen stimuleert. Als dit proces in extreme mate plaatsvindt (bijvoorbeeld vaak eten van snelle koolhydraten en geraffineerde suiker) wordt er teveel insuline geproduceerd, worden je insulinereceptoren minder gevoelig voor het hormoon en is er ook steeds meer insuline nodig. En dat is niet goed voor je. Te veel insuline kan namelijk je ovulatie aantasten en ervoor zorgen dat je eierstokken testosteron aanmaken in plaats van oestrogeen. Ook stimuleert het je hersenen om meer luteïniserend hormoon (LH) aan te maken en dat bevordert sterk de productie van androgenen. Ten slotte remt een teveel aan insuline de productie van SHBG, een androgeen-bindend eiwit dat testosteron “onschadelijk” maakt. Hierdoor bevind er zich meer vrij (“schadelijk”) testosteron in je lichaam.

Naast ongezonde voeding kan insulineresistentie ook veroorzaakt worden door roken, stress, hormonale anticonceptiemiddelen, slaaptekort, alcohol, transvetten, ongezonde darmbacteriën, magnesiumtekort en schadelijke chemicaliën.

 

Laaggradige ontsteking

Laaggradige ontsteking is een continue lichte activatie van je immuunsysteem. Dit betekent dat je immuunsysteem continue aan staat (in plaats van alleen ‘s nachts actief te zijn), maar dan op een laag pitje. Omdat bij een chronische laaggradige ontsteking het actieve immuunsysteem veel energie nodig heeft, zal het ook meer energie naar zich toe trekken. De benodigde energie wordt “geroofd” van andere organen, zoals de vrouwelijke voortplantingsorganen. De hormoonreceptoren worden verstoort en de eisprong wordt onderdrukt. Daarnaast stimuleert een laaggradige ontsteking de bijnieren en eierstokken om meer androgenen aan te maken.

Naast PCOS horen hier ook andere (vage) klachten bij, zoals vermoeidheid, prikkelbaarheid, depressieve gevoelens, spijsverteringsproblemen (zoals prikkelbaredarmsyndroom), hoofdpijn, gewrichtsklachten, eczeem en een laag libido. Een continue overactief immuunsysteem kan worden veroorzaakt door het eten van verkeerde voeding, stress, te weinig of te veel bewegen, roken, slaaptekort, luchtvervuiling of een tekort aan omega 3 (EPA en DHA), magnesium en vitamine A, K en D.

 

Early Life Stress of stress

In je hersenen bevinden zich de hypothalamus en hypofyse. Ze communiceren continue met elkaar en reguleren de productie van hormonen. Dit gebeurt in samenwerking met de bijnieren (verantwoordelijk voor het anti-stress hormoon cortisol), de schildklier (verantwoordelijk voor de schildklierhormonen) en Gonaden, klieren die geslachtshormonen produceren (verantwoordelijk voor testosteron, oestrogeen en progesteron).

In een ontspannen en gezond lichaam is de energieverdeling voor deze drie “hormoon-productie-flows” in balans. Er wordt voldoende van elk soort hormoon geproduceerd en alles functioneert naar behoren. Maar wanneer de hypothalamus-hypofyse-bijnieren (HPA-as) overactief wordt bij chronische stress, dan blijft er automatisch minder energie over voor de andere ‘flows’. De productie van schildklier- en geslachtshormonen wordt onderdrukt, en dit leidt tot klachten zoals PCOS en een trage schildklier.

Deze overactieve HPA-as wordt veroorzaakt door chronisch stress en negatieve gedachtes over jouzelf, werk, financiën en/of relaties. Maar het kan ook veroorzaakt worden, doordat je hersenen geprogrammeerd zijn gebleven op standje ‘onveilige omgeving’ door early life stress. Met early life stress, ook wel adverse childhood experiences (ACEs), zijn ervaringen die op jonge leeftijd (ook als baby al) veel stress hebben opgeleverd. Je kunt hierbij denken aan een moeilijke zwangerschap, problematische bevalling, een tekort aan voedingsstoffen, maar ook pesterijen, scheiding over overlijden van familieleden. Door early life stress kan de HPA-as niet goed geremd worden. Dit zorgt voor een hoge stressgevoeligheid en sneller ervaren van chronische stress.

Uit mijn eigen praktijkonderzoek met Kinesiologie (spiertesten) is een (emotioneel) afwezige vader om wat voor reden dan ook een grote trigger van stress gerelateerde PCOS.

 

Na stoppen met de pil

Zijn je PCOS klachten begonnen toen je stopte met de anticonceptie pil? Stoppen met de pil kan symptomen veroorzaken die ervoor zorgen dat je de diagnose PCOS krijgt.

Allereerst kunnen hormonale anticonceptiemiddelen insulineresistentie veroorzaken of verergeren. Ten tweede onderdrukt de pil de eisprong en bij sommige vrouwen kan het maanden of zelfs jaren duren voordat ze weer ovuleren. Ten slotte onderdrukken de meeste pil-soorten (zoals Yasmin) je testosteron productie volledig. Als je stopt met de pil gaat je lichaam overcompenseren en meer testosteron aanmaken als ooit tevoren. 

 

Verborgen triggers van PCOS

Naast deze 4 meest voorkomende triggers zijn er helaas een heleboel andere factoren die je eisprong kunnen belemmeren en een overschot aan androgenen kunnen bevorderen. Voorbeelden hiervan zijn schildklierziektes, zoals Hashimoto en Graves, tekort van vitamine D, zink en jodium (omdat je eierstokken dit nodig hebben), verhoogd prolactine niveau of te weinig eten (hypothalamische amennorroe).

 

Wat de oorzaak van PCOS ook is, met een natuurlijke behandeling is het altijd aan te pakken. En ik help je daar graag bij! Vraag hier een gratis intake aan. Hopelijk tot snel!